Medicatie voor gewichtsverlies: wat wordt er wel en niet vergoed?

Kleine groep medicijnen wél vergoed bij ernstig overgewicht

Op dit moment worden alleen het medicijn Saxenda en Mysimba in sommige gevallen volledig vergoed vanuit de basisverzekering (1). Die vergoeding geldt niet voor iedereen. Je komt alleen in aanmerking wanneer je voldoet aan strikte voorwaarden. Zo moet je eerst de GLI (Gecombineerde Leefstijlinterventie) hebben gevolgd en deze moet onvoldoende resultaat hebben gehad (2). Verder moet er sprake zijn van een medische noodzaak zoals ernstige obesitas of gezondheidsrisico’s. In dit artikel kun je meer lezen over GLI.

Welke medicijnen worden (nog) niet vergoed?

Hoewel sommige moderne medicijnen erg effectief kunnen zijn, worden de meesten niet vergoed als je geen diabetes type 2 hebt (1). Dat geldt voor bekende middelen zoals:

• Wegovy is op dit moment een van de populairste afslankmiddelen, maar het staat nog niet in het basispakket (1, 3). Dat betekent dat gebruikers de kosten zelf moeten betalen. 
• Mounjaro, Ozempic en Rybelsus worden alleen vergoed voor mensen met diabetes type 2 en onder strenge voorwaarden (4).

Kortom: voor afvallen zonder diabetes vergoedt Nederland op dit moment geen van deze middelen. Als je een van deze vormen van medicatie wilt gebruiken om gewicht te verliezen, betaal je dit zelf en dit moet altijd onder begeleiding van een arts gebeuren (5).

‍Waarom wordt medicatie voor gewichtsverlies (nog) niet vergoed?

Veel mensen vragen zich af waarom medicatie die aantoonbaar werkt toch niet in het basispakket zit. Dat heeft twee belangrijke redenen:

1. Medicatie werkt het beste in combinatie met leefstijl

Onderzoek laat zien dat de medicatie de hoogste effectiviteit heeft wanneer iemand ook werkt aan voeding, beweging en andere leefstijlfactoren zoals stress (5).  Zonder die leefstijlverandering is de kans op terugval groot. Daarom wordt in Nederland eerst ingezet op de GLI (2).

2. De kosten zouden enorm oplopen

Moderne medicatie voor gewichtsverlies is duur. Als middelen zoals Wegovy of Mounjaro breed zouden worden vergoed, zouden de totale zorgkosten hierdoor flink stijgen. Dit komt doordat miljoenen mensen mogelijk in aanmerking komen, de maandelijkse kosten per persoon vrij hoog zijn en men vaak langdurig gebruik maakt van de medicatie. Daarom kiest de overheid ervoor om eerst te kijken naar de groepen met de hoogste medische risico’s.

Ontwikkelingen bij het Zorginstituut: voorzichtige stappen vooruit

Hoewel deze nieuwe generatie medicatie nu nog niet vergoed wordt, zijn er wél belangrijke ontwikkelingen gaande. Het Zorginstituut onderzoekt of middelen zoals Wegovy en Mounjaro in de toekomst voor bepaalde groepen en onder strikte criteria vergoed kunnen worden (1, 3). Een besluit is nog niet genomen, maar het proces is in gang gezet. Dit biedt hoop dat er de komende jaren mogelijk meer duidelijkheid en meer toegang tot deze medicijnen komt.

Waarom het tóch de investering waard kan zijn

Onderzoek laat zien dat een combinatie van medicatie en leefstijlveranderingen, zoals binnen het concept van Yazen, vaak effectief is en leidt tot een groter gewichtsverlies (7). Ook al wordt de medicatie op dit moment niet vergoed, kan het alsnog een waardevolle investering zijn. Waarom?

• Je kunt meteen beginnen, zonder lange wachtlijsten.
• Je krijgt medische begeleiding. Je wordt ondersteund door een arts die de medicatie voorschrijft en jouw gezondheid monitort. Want ook wanneer je niet aan de strenge vergoedingscriteria voldoet, kan medicatie een waardevolle stap zijn om je gezondheid te verbeteren.
• Veel mensen ervaren door de combinatie van medicatie en leefstijlverandering minder “food noise” waardoor ze het makkelijker volhouden om gezonde keuzes te blijven maken. Hierdoor zien ze eerder resultaat en voelen ze meer grip op hun gedrag (5).
• Verbeterde gezondheid betekent minder risico op chronische ziekten, betere levenskwaliteit en mogelijk minder zorgkosten later.

Hoeveel gezondheidswinst levert gewichtsverlies eigenlijk op?

Veel mensen denken vooral in kilo’s, maar het percentage gewichtsverlies zegt veel meer over de gezondheidswinst (6). Ook kleine stappen hebben al een groot effect. 

0–5% gewichtsverlies: de eerste verbeteringen

Al bij de eerste paar procent zie je vaak merkbare gezondheidsvoordelen. Je bloeddruk wordt lager en je bloedsuiker wordt stabieler, waardoor je lichaam beter reageert op insuline (6). Deze fase is belangrijk omdat schommelende bloedsuikers de drijvende factor zijn achter vermoeidheid, meer trek en een verhoogd risico op diabetes. 

5–10% gewichtsverlies: duidelijke gezondheidswinst

Bij een afname van 5–10% worden de effecten nog sterker. Het risico op diabetes type 2 daalt aanzienlijk en bij sommige mensen verbetert de bloedsuiker zelfs zo sterk dat diabetes voorkomen kan worden. Veel mensen merken dat klachten zoals PCOS, astma, hoge cholesterolwaarden, leververvetting en slaapapneu verminderen. Daarnaast ervaren mensen vaak meer energie, minder stemmingswisselingen en een verbeterd uithoudingsvermogen (6).

10–15% gewichtsverlies: herstel en verlichting van klachten

In deze fase neemt de kans op niet-alcoholische leververvetting sterk af of kan zelfs helemaal omkeren, omdat er minder vet wordt opgeslagen rond belangrijke organen zoals de lever en alvleesklier. Ook lichamelijke klachten als artrose, artritis en maagzuur/reflux verminderen vaak. Dat komt doordat er minder druk op de gewrichten en buikorganen staat (6). Je lichaam wordt letterlijk minder belast en veel mensen merken hierdoor dat ze letterlijk “lichter bewegen”.

Meer dan 15% gewichtsverlies: grote, duurzame impact

Bij meer dan 15% gewichtsverlies zien we de meest indrukwekkende verbeteringen in gezondheid. Het risico op hart- en vaatziekten daalt sterk en de bloeddruk verbetert verder. Bij sommige mensen kan diabetes type 2 in remissie gaan (4).

Kortom

Medicatie voor gewichtsverlies wordt in Nederland nog maar beperkt vergoed. Toch kan het starten met medicatie, naast leefstijlverandering, een waardevolle investering zijn voor mensen die sneller medische ondersteuning willen of die al lange tijd worstelen met hun gewicht.

En belangrijk: elke procent gewichtsverlies telt. Je gezondheid begint al te verbeteren vanaf de eerste paar procent met als resultaat minder vet rond de organen, een betere hormonale balans, meer energie en een lager risico op chronische ziekten.

Referenties

1. Zorginstituut Nederland – Beoordelingen vergoeding GLP-1-agonisten.
2. RIVM – Evaluatie GLI-programma’s (2022–2024).
3. Zorginstituut Nederland (2023–2024). Horizonscan Geneesmiddelen.
4. Jastreboff et al. (2022). Tirzepatide (SURMOUNT-1). New England Journal of Medicine.
5. Mechanick et al. (2020). Clinical Practice Guidelines for Obesity. Endocrine Society.
6. WHO (World Health Organization) – Obesity & health outcomes.
7. Wilding JPH et al. (2021). Once-weekly semaglutide for weight management. New England Journal of Medicine.

‍