Voorbij de BMI: De innovatieve definitie van klinische obesitas van de Lancet Diabetes & Endocrinology Commission

Voorbij de BMI: herdefiniëring van klinische obesitas

Ons begrip en de behandeling van obesitas ontwikkelen zich voortdurend. De Body Mass Index (BMI) heeft traditioneel mensen ingedeeld in categorieën zoals ondergewicht, normaal gewicht, overgewicht en obesitas. Maar een baanbrekend rapport van de Lancet Diabetes & Endocrinology Commission, met internationale experts en mensen met obesitas, introduceert een nieuw definitieconcept dat de beperkingen van de BMI overstijgt.

Deze verschuiving heeft een grote invloed op hoe overgewicht en obesitas worden aangepakt, door te onderscheiden wanneer een toename van vetmassa daadwerkelijk leidt tot ziekte. De commissie noemt dit nu “klinische obesitas.” Deze benadering kan een nauwkeurigere en gerichtere strategie bieden om de gezondheid en het welzijn te verbeteren bij deze complexe, chronische aandoening.

De tekortkomingen van de Body Mass Index (BMI)

Jarenlang is de BMI de belangrijkste methode geweest om obesitas te beoordelen. Toch geeft de BMI alleen een onvolledig beeld, omdat het geen rekening houdt met meerdere belangrijke factoren:

• Vetverdeling: De BMI maakt geen onderscheid tussen vet, spiermassa en botmassa. Dit kan leiden tot verkeerde classificaties – bijvoorbeeld overdiagnose bij mensen met veel spier- of botmassa, zoals atleten, en onderdiagnose bij mensen met overtollig vet dat de BMI niet detecteert, zoals ouderen met minder spiermassa of bepaalde etnische groepen.
• Orgaanfunctie: De BMI beoordeelt niet hoe overtollig vet de gezondheid van vitale organen beïnvloedt.
• Individuele variatie: De BMI houdt geen rekening met de verschillende manieren waarop overtollig vet mensen kan beïnvloeden.

De nieuwe definitie: de nadruk op gezondheid in plaats van lichaamssamenstelling

De nieuwe definitie van de Lancet Commission beschouwt klinische obesitas als een chronische ziekte die wordt veroorzaakt door de schadelijke effecten van overtollig vetweefsel op lichaamsfuncties.

Belangrijke elementen van deze definitie zijn:

• Objectieve meting: Methoden buiten de BMI, zoals middelomtrek of vetpercentage, zijn essentieel. Het beoordelen van het type en de verdeling van lichaamsvet is cruciaal.
• BMI als screeningsinstrument: Hoewel de BMI nuttig blijft als eerste screeningsmethode en voor bevolkingsonderzoeken, mag het niet de enige maatstaf zijn voor de diagnose van obesitas.
• Orgaandisfunctie: Symptomen zoals slaapapneu, gewrichtspijn of hart- en vaatproblemen die wijzen op een verminderde orgaan- of weefselfunctie door overtollig vet, zijn belangrijk voor de diagnose.
• Invloed op het dagelijks leven: Beperkingen in dagelijkse activiteiten veroorzaakt door obesitas zijn eveneens een belangrijk onderdeel van de diagnose.

Twee categorieën van obesitas

De commissie introduceert twee hoofdcategorieën:

1. Preklinische obesitas: Overmatig vetweefsel zonder duidelijke orgaanstoornissen of beperkingen in dagelijkse activiteiten. Personen in deze categorie hebben een verhoogd risico om klinische obesitas en gerelateerde aandoeningen te ontwikkelen.
2. Klinische obesitas: Overmatig vetweefsel in combinatie met duidelijke orgaanstoornissen of beperkingen in activiteit. Deze categorie definieert obesitas als een chronische ziekte.
   Belangrijke indicatoren zijn kortademigheid, gewrichtspijn en metabole aandoeningen zoals type 2-diabetes.
   Personen kunnen verder worden geclassificeerd als “ernstig obees” op basis van hun BMI en de bijbehorende gezondheidsrisico’s.

Tailleomtrek als gezondheidsmaatstaf

De tailleomtrek is een belangrijke gezondheidsindicator die diepere inzichten biedt in het risico op obesitasgerelateerde aandoeningen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wijst een grotere tailleomtrek op een toename van visceraal vet – het vet dat zich rond de organen in de buik ophoopt en schadelijker is dan vet dat elders in het lichaam wordt opgeslagen.

Aanbevolen grenswaarden:

• Mannen: 94 cm of meer
• Vrouwen: 80 cm of meer

In tegenstelling tot de BMI houdt tailleomtrek rekening met vetverdeling. Dit onderscheid is cruciaal, omdat visceraal vet – dat zich rond de buikorganen bevindt – sterk in verband wordt gebracht met metabole ziekten. Een studie gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association (JAMA) toonde aan dat tailleomtrek een sterkere voorspeller van sterfte is dan BMI. Dit benadrukt het belang van het meenemen van lichaamssamenstelling en vetverdeling bij het beoordelen van gezondheidsrisico’s.

Metabole gezondheid en obesitas

Metabole gezondheid is essentieel voor het algehele welzijn, en obesitas verhoogt het risico op metabole aandoeningen aanzienlijk. Zelfs mensen met lichte obesitas (BMI 25–30) lopen een groter risico op het metabool syndroom, volgens een studie in Preventing Chronic Diseases.

Het beoordelen van metabole gezondheid omvat het meten van factoren zoals bloeddruk, bloedsuikerspiegel en vetprofielen (lipiden). Een overzicht in Frontiers of Endocrinology wees uit dat mensen met normaalgewichtobesitas (NWO) — een normale BMI maar een hoog vetpercentage — een slechtere metabole gezondheid vertonen dan mensen met een gezond gewicht en een gezonde lichaamssamenstelling.

Dit benadrukt de beperkingen van de BMI en de noodzaak van een meer omvattende benadering bij het beoordelen van de gezondheidsgevolgen van obesitas.

Gevolgen van deze nieuwe definitie

De nieuwe definitie van de commissie kan de zorg rond obesitas ingrijpend veranderen:

• Nauwkeurige diagnose: Verder gaan dan BMI om de algehele gezondheid volledig te evalueren, inclusief testen op bloedsuiker, cholesterol en andere gezondheidsindicatoren.
• Gerichte behandeling: Strategieën die zich rechtstreeks richten op individuele gezondheidsuitdagingen in plaats van uitsluitend op gewichtsverlies.
• Betere resultaten: De nadruk leggen op orgaanfunctie en levenskwaliteit om duurzaam welzijn te bevorderen.

Ondanks het potentieel heeft het rapport ook kritiek gekregen vanwege de onduidelijkheid over de praktische toepassing. Uitdagingen zijn onder meer het onderscheid tussen preklinische en klinische obesitas, en een gebrek aan aandacht voor mentale gezondheid in het rapport. Hoewel de intenties veelbelovend zijn, moet de daadwerkelijke impact op de klinische praktijk nog blijken.

Yazen’s holistische aanpak van obesitaszorg

Bij Yazen erkennen we de complexiteit van obesitas en het belang van een holistische aanpak. Ons behandelmodel ondersteunt cliënten in elke fase van hun traject door middel van:

• Persoonlijke behandelplannen: Op maat gemaakte plannen die geschikte medicatie combineren met leefstijlveranderingen om aan individuele behoeften en doelen te voldoen.
• Professionele begeleiding: Toegang tot 24/7 ondersteuning van artsen, diëtisten, psychologen, fysiotherapeuten en YazenCoaches via onze app.
• Duurzaam gewichtsverlies: Het opbouwen van blijvende gewoonten naast medicatie om langdurig gewichtsbehoud en algemeen welzijn te waarborgen.

Door innovatieve benaderingen te omarmen, zoals die van The Lancet Commission, streeft Yazen ernaar mensen te helpen duurzame gezondheidsresultaten te bereiken en hun kwaliteit van leven te verbeteren.

Ontdek het volledige rapport van de Lancet Diabetes & Endocrinology Commission over de definitie en diagnostische criteria van klinische obesitas:
The Lancet Diabetes Endocrinology

Disclaimer: Dit artikel is vertaald met behulp van AI. De Engelse versie is de originele versie. Bij twijfel prevaleert de Engelse tekst.

‍Referenties:

• Rubino et al 2025. Definition and diagnostic criteria of clinical obesity. Lancet Diabetes Endocrinol. Published online. https://doi.org/10.1016/S2213-8587(24)00316-4
• Khan et al. 2023. Surrogate Adiposity Markers and Mortality. JAMA. 6(9):e2334836. https://doi:10.1001/jamanetworkopen.2023.34836
• Shi et al. 2020.The Influence of Metabolic Syndrome in Predicting Mortality Risk Among US Adults: Importance of Metabolic Syndrome Even in Adults With Normal Weight. Prev Chronic Dis. 17:200020. https://doi.org/10.5888/pcd17.200020
• Mohammadian et al. 2022. Normal Weight Obesity and Cardiometabolic Risk Factors: A Systematic Review and Meta-Analysis. Front. Endocrinol. 13:857930. https://www.frontiersin.org/journals/endocrinology/articles/10.3389/fendo.2022.857930/full